KAZANIM SAYISI VE SÜRE TABLOSU

Coğrafya Dersi öğretim Programı uygulanırken her bir sınıf düzeyi için ünitelerde yer alan kazanımlara ayrılması öngörülen ders saatleri ve bunların oranları tabloda sunulmuştur.
9. SINIF güncelleniyor                            10. SINIF KONU KAZANIMLARI

11. SINIF KONU KAZANIMLARI                  12. SINIF KONU KAZANIMLARI

10.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla;

- Dünya’nın tektonik oluşumu ve iç yapısı,

- jeolojik zamanlar,

- Türkiye’nin jeolojik geçmişi,

- yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerinde iç ve dış kuvvetlerin etkisi,

- yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerinde kayaçların etkisi,

- Türkiye’de iç ve dış kuvvetlerin yeryüzü şekillerinin oluşumuna etkisi ve ana yer şekilleri,

- yeryüzünün su varlığı,

- Türkiye’nin su varlığı,

-  yeryüzündeki toprak ve bitki çeşitliliği,

-  Türkiye’nin toprak ve bitki çeşitliliği konularına yer verilecektir.
Kazanım ve Açıklamaları

10.1.1. Dünya’nın tektonik oluşumunu açıklar.

a) Dünya’nın iç yapısı ile ilgili temel bilgiler verilir.

 b) Levha tektoniği kuramına yer verilir.

10.1.2. Jeolojik zamanların özelliklerini tektonik olaylarla ilişkilendirerek açıklar.

 a) Jeolojik zamanların adlandırılması Türkçe olarak da yapılır.

 b) Jeolojik zamanların özelliklerine yer verilirken Türkiye’nin jeolojik geçmişine değinilir.

c) Türkiye'nin tektonizmasına yer verilir.

10.1.3. İç kuvvetleri; yer şekillerinin oluşum sürecine etkileri açısından açıklar.

10.1.4. Kayaçların özellikleri ile yeryüzü şekillerinin oluşum süreçlerini ilişkilendirir. Kayaçların kullanım alanlarına yönelik örneklere yer verilir.
10.1.5. Türkiye’deki yer şekillerinin oluşum sürecine iç kuvvetlerin etkisini açıklar. Türkiye’deki faylar, levha hareketleri ve depremler arasındaki ilişkiye yer verilir.

10.1.6. Dış kuvvetleri yer şekillerinin oluşum sürecine etkileri açısından açıklar.

10.1.7. Türkiye’deki yer şekillerinin oluşum sürecine dış kuvvetlerin etkisini açıklar.

10.1.8. Türkiye’deki ana yer şekillerini temel özellikleri ve dağılışları açısından değerlendirir. Dağ, ova ve platolar ele alınır.

10.1.9. Yeryüzündeki su varlıklarını özelliklerine göre sınıflandırır.
10.1.10. Türkiye’deki su varlıklarının genel özelliklerini ve dağılışını açıklar. Su varlıklarının dağılışının harita üzerinden gösterilmesi sağlanır.
10.1.11. Türkiye’deki su varlığını verimli kullanmanın ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerini değerlendirir.

a) Su kaynakları içinde denizlerimizin potansiyeli ve ülkemiz için önemi üzerinde durulur.

b) Su kaynaklarımızın sürdürülebilir kullanımı için bireylere düşen sorumluluklara değinilir.

 10.1.12. Yeryüzündeki toprak çeşitliliğini oluşum süreçleri ile ilişkilendirir.
10.1.13. Türkiye’deki toprakların dağılışını etkileyen faktörler ile toprak tiplerini ilişkilendirir.

10.1.14. Türkiye topraklarının kullanımını verimlilik açısından değerlendirir.

a) Türkiye’de erozyonun etkisine vurgu yapılır.

b) Gelecek nesillere daha yaşanabilir bir ülke bırakabilmek için topraklarımızın korunmasının gerekliliğine değinilir.

10.1.15. Bitki toplulukları ve türlerini genel özelliklerine göre sınıflandırır.
10.1.16. Bitki topluluklarının dağılışı ile iklim ve yer şekillerini ilişkilendirir.
10.1.17. Türkiye’deki doğal bitki topluluklarının dağılışını yetişme şartları açısından analiz eder. Türkiye’deki endemik ve relikt bitkilerin dağılışı, önemi ve korunması gerekliliği üzerinde durulur

10.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

-  nüfus özellikleri ve nüfusun önemi,

- dünya nüfusunun tarihsel süreçteki değişimi,

- nüfusun dağılışı üzerinde etkili olan faktörler,

-  nüfus piramitlerinden yararlanarak nüfusun yapısıyla ilgili çıkarımlar,

- Türkiye’de nüfusun tarihsel seyri,

- Türkiye nüfusunun dağılışında etkili olan faktörler,

- Türkiye nüfusunun yapısal özellikleri, tarihsel süreçteki göçlerin nedenleri ve sonuçları,

- Türkiye’deki göçlerin sebep ve sonuçları,

- göçün mekânsal etkileri,

- ekonomik faaliyetleri temel özellikleri ve ülkelerin gelişmişlik düzeyleriyle olan ilişkisi konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

10.2.1. İstatistiki verilerden yararlanarak nüfus özellikleri ve nüfusun önemi hakkında çıkarımlarda bulunur.

a) Nüfus artış ve azalışının olumlu ve olumsuz etkilerine örnek ülkeler üzerinden yer verilir.

b) Nitelikli genç nüfusun ülkelerin kalkınmasındaki önemi vurgulanır.

c) Nüfus artış hızı ile ülkelerin kalkınması arasındaki ilişkiye yer verilir. 10.2.2.İstatistiki verilerden yararlanarak dünya nüfusunun tarihsel süreçteki değişimine ilişkin çıkarımlarda bulunur.

10.2.3. Nüfusun dağılışı üzerinde etkili olan faktörler ile dünya nüfusunun dağılışını ilişkilendirir. Nüfus yoğunluğunu hesaplama yöntemlerinden sadece “Aritmetik Nüfus Yoğunluğu”na yer verilir.

10.2.4. Nüfus piramitlerinden hareketle nüfusun yapısıyla ilgili çıkarımlarda bulunur.

a) Temel nüfus piramitlerinin özellikleri verilir.

b) Nüfus piramidi oluşturulması sağlanır.

10.2.5. Türkiye’de nüfusun tarihsel seyrini sosyal ve ekonomik faktörler açısından değerlendirir.

10.2.6. Türkiye’de nüfusun dağılışını, nüfusun dağılışında etkili olan faktörler açısından değerlendirir.

10.2.7. Güncel verilerden yararlanarak Türkiye nüfusunun yapısal özelliklerini analiz eder. Türkiye nüfusunun cinsiyet yapısı verilirken toplumsal cinsiyet adaleti ve eşitliğine değinilir.

10.2.8. Tarihî metin, belge ve haritalardan yararlanarak dünyadaki göçlerin nedenleri ve sonuçları hakkında çıkarımlarda bulunur.

a) Tarihteki önemli Türk göçlerinin sebepleri üzerinde durulur.

b) Güncel mülteci göçlerine yer verilir.

10.2.9. Türkiye’deki göçleri sebep ve sonuçları açısından değerlendirir.

a) Cumhuriyet’ten günümüze gerçekleşen iç ve dış göçlerin ekonomik, sosyal ve kültürel etkilerine yer verilir.

 b) Türkiye’ye göç etmek zorunda kalan topluluklara karşı saygılı ve paylaşımcı bir tutum sergilemenin gerekliliği vurgulanır.

10.2.10. Göçün mekânsal etkilerini Türkiye'den örneklerle açıklar.
10.2.11. Ekonomik faaliyetleri temel özelliklerine göre ayırt eder.

 a) Birincil, ikincil, üçüncül, dördüncül ve beşincil faaliyetlere yer verilir.
b) Ulaşım ve iletişimin ekonomik faaliyetler üzerindeki etkilerine değinilir.
10.2.12.Ekonomik faaliyet türlerinin oransal dağılımına ilişkin verileri, ülkelerin gelişmişlik düzeyleriyle ilişkilendirerek çıkarımda bulunur.

10.3. KÜRESEL ORTAM:

BÖLGELER VE ÜLKELER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla dünya üzerinde bulunan önemli ulaşım hatlarının bölgesel ve küresel etkilerine yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 10.3.1. Uluslararası ulaşım hatlarını bölgesel ve küresel etkileri açısından analiz eder. İstanbul’daki 3. Hava Limanı ve Kanal İstanbul projelerinin bölgesel ve küresel etkilerine yer verilir.

 10.4. ÇEVRE VE TOPLUM

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

-  afetlerin oluşum nedenleri ve özellikleri,

- dünyada ve Türkiye’de afetlerin dağılışları ve etkileri,

- afetlerden korunma yöntemleri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

10.4.1. Afetlerin oluşum nedenlerini ve özelliklerini açıklar. Coğrafi problemlerin çözümünde CBS ve diğer mekânsal teknolojilerden yararlanıldığına dair örneklere yer verilir.

10.4.2. Afetlerin dağılışları ile etkilerini ilişkilendirir.

10.4.3. Türkiye’deki afetlerin dağılışları ile etkilerini ilişkilendirir.

 10.4.4. Afetlerden korunma yöntemlerini açıklar.

a) Farklı ülkelerde doğal afetlere karşı yapılan uygulamalara yer verilir.

 b) Ülkemizde depremler başta olmak üzere, afetlere karşı bilinç oluşturmanın önemi üzerinde durulur.

 c) Afetlerin meydana gelme sürecinde bireylere düşen sorumluluklara değinilir.

 

COĞRAFYA DERSİ 11. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI 4 DERS SAATİ

11.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- biyoçeşitliliğin oluşumunda ve azalmasında etkili olan faktörler,

-  ekosistemi oluşturan unsurlar,

- madde döngüleri ve enerji akışı ve

- su ekosistemleri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.1.1. Biyoçeşitliliğin oluşumu ve azalmasında etkili olan faktörleri açıklar.

Öğrencilerin biyoçeşitliliğin korunması için yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplamaları, bireysel ya da grup olarak biyoçeşitliliğin korunması konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla kamu spotu hazırlamaları sağlanır.

11.1.2. Ekosistemi oluşturan unsurları ayırt eder.

 11.1.3. Madde döngüleri ve enerji akışını ekosistemin devamlılığı açısından analiz eder.

a) Azot, karbon, su ve besin döngüleri ile enerji akışına yer verilir.

b) İnsan faaliyetlerinin karbon, azot, oksijen ve su döngülerine olan etkileri örneklendirilir.

11.1.4. Su ekosisteminin unsurlarını ve işleyişini açıklar.

a) Su döngüsü ve dünyadaki su varlığının doğal sistemlerin işleyişi üzerindeki etkilerine değinilir.

b) Ramsar Sözleşmesi’ne vurgu yapılır.

c) Türkiye’deki sulak alanların endemik zenginliğinin önemi ve korunmasının gerekliliği üzerinde durulur.

 11.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ülkelerin farklı dönemlerine ait nüfus politikaları ve sonuçları,

- Türkiye’nin uyguladığı nüfus politikaları ve gerekçeleri,

- Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına bağlı oluşabilecek senaryolar,

-  şehirlerin fonksiyonel özellikleri ile küresel ve bölgesel etkileri,

- Türkiye’de fonksiyonel özelliklerine göre şehirler,

- Türkiye’deki kır yerleşme tipleri;

- üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen doğal ve beşerî unsurlar;

- üretim, dağıtım ve tüketim sektörlerinin ekonomiye etkisi,

- dünyada ve Türkiye’de doğal kaynak- ekonomi ilişkisi,

- Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları ve ekonominin sektörel dağılımı,

- Türkiye’de tarım sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri,

-  Türkiye’nin madenleri ve enerji kaynakları,

- Türkiye’de sanayi sektörünün özellikleri ve ekonomideki konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.2.1. Ülkelerin farklı dönemlerde izledikleri nüfus politikaları ve sonuçlarını karşılaştırır.

a) Dönemsel olarak nüfus politikalarında farklılık görülen bir ülkenin nüfus politikalarının incelenmesi sağlanır.

b) Günümüzde farklı ülkelerin izlediği nüfus politikaları karşılaştırılır.
11.2.2. Türkiye’nin nüfus politikalarını gerekçeleri açısından değerlendirir. TÜİK verilerinden hareketle Türkiye’de nüfus politikalarındaki değişimin grafik, tablo vb. kullanılarak yorumlanması sağlanır.

11.2.3. Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına dayalı senaryolar oluşturur. Farklı nüfus senaryolarına göre Türkiye’nin nüfus yapısına ilişkin çıkarımlara yer verilir.

11.2.4. Şehirleri fonksiyonel özellikleri açısından karşılaştırır.

a) Tarihsel süreçte şehirlerin fonksiyonel özelliklerindeki değişimlerin küresel etkilerine yer verilir.

b) Tarihsel süreçteki başlıca Türk-İslam şehirlerinin (Semerkant, Buhara, Konya vb.) öne çıkan özelliklerine yer verilir.

 11.2.5. Şehirlerin küresel ve bölgesel etkilerini fonksiyonel açıdan yorumlar.

11.2.6. Türkiye’deki şehirleri fonksiyonlarına göre ayırt eder. Türkiye’den örneklerle “Sakin Şehirler”e yer verilir.

11.2.7. Türkiye’deki kır yerleşme tiplerini ayırt eder.

11.2.8. Doğal unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

11.2.9. Beşerî unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

11.2.10.Üretim, dağıtım ve tüketim sektörleri arasındaki ilişkiyi ekonomiye etkisi açısından değerlendirir.

11.2.11. Doğal kaynaklar ile ekonomi ilişkisini açıklar.

a) Doğal kaynaklar sınıflandırılır.

 b) Tarihsel süreçte “doğal kaynakların değeri ve kullanımındaki değişim”e farklı bölgelerden örneklerle yer verilir.

11.2.12. Türkiye’deki doğal kaynaklar ile ekonomi arasındaki ilişkiyi analiz eder. Türkiye’deki doğal kaynakların ekonomiye yansımasının, istatistiki veriler ve görsellerden yararlanarak yorumlanması sağlanır.

11.2.13. Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarını mekânsal etkileri açısından değerlendirir. Cumhuriyet’ten günümüze izlenen ekonomik politikalar içinde mekânsal farklılıkları gidermeye yönelik projeler ve uygulamalar ele alınır.

 11.2.14. Türkiye ekonomisinin sektörel dağılımından hareketle ülke ekonomisi hakkında çıkarımlarda bulunur. Tarihsel süreçte sektörel değişime yer verilir.

11.2.15. Türkiye’de tarım sektörünün özelliklerini açıklar.

 a) Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkla ilgili temel kavramlara yer verilir.

b) Türkiye'de tarımsal üretimi etkileyen faktörlere yer verilir.

11.2.16. Tarımın Türkiye ekonomisindeki yerini açıklar.

 a) Türkiye'de yetiştirilen başlıca tarımsal ürünlerin dağılışına yer verilir.
b) Ülkelerin, tarımsal üretimdeki yeterliğinin önemine yer verilir.

11.2.17. Türkiye'nin madenleri ve enerji kaynaklarının dağılışını açıklar.

 a) Madenlerin ve enerji kaynaklarının başlıca özelliklerine (rezerv, kullanım alanları vb) yer verilir.

b) Madenlerin ve enerji kaynaklarının dağılışının harita üzerinden gösterilmesi sağlanır.

c) Ülkemizde yaşanan maden kazalarına değinilerek madenlerde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine yer verilir.

11.2.18. Türkiye’nin maden ve enerji kaynaklarının etkin kullanımını ülke ekonomisine katkısı açısından değerlendirir.

11.2.19. Türkiye'de sanayi sektörünün özelliklerini açıklar.

a) Türkiye'de sanayiyi etkileyen faktörlere yer verilir.

b) Türkiye’de sanayi sektörünün dağılışına yer verilir.

 11.2.20. Türkiye sanayisini, ülke ekonomisindeki yeri açısından analiz eder. Savunma sanayi alanındaki gelişmelere de yer verilir

11.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

-  dünya üzerinde ilk kültür merkezleri;

-  farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışı;

- Türk kültürünün yayılış alanları;

- Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasının nedenleri;

- ülkeler ve bölgeler arasındaki ticaretle ham madde, üretim ve pazar alanları;

- ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolü;

- sanayileşmiş bir ülkenin sanayileşme süreci;

-  farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerde tarım-ekonomi ilişkisi;

- bölgesel ve küresel ölçekte örgütler konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.3.1. İlk kültür merkezlerinin ortaya çıkışı, yayılışı ve dağılışlarını belirleyen faktörleri açıklar.

11.3.2. Farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışına etki eden faktörleri açıklar.

a) Kültürü oluşturan unsurlara yer verilir.

 b) Farklı kültür bölgelerinin dağılış ve yayılış güzergahları (İslam, Çin, Hint, Batı, Doğu, Slav-Rus ve Afrika kültür bölgeleri) dikkate alınarak kültür ile mekân arasındaki ilişkiye yer verilir.

c) Kültürel çeşitliliğin önemine değinilerek farklı kültürlere karşı saygılın olmanın gerekliliği vurgulanır.

11.3.3. Türk kültürünün yayılış alanlarını bölgesel özellikler açısından analiz eder.

a) Türk kültürünün doğuşu, gelişimi ve özellikleri mekânla ilişkilendirilerek verilir.

 b) Türk kültürünü temsil eden başlıca maddi ve manevi unsurlara örnekler üzerinden yer verilir.

 11.3.4. Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasını konumu açısından değerlendirir.

11.3.5. Ülkeler ve bölgeler arasındaki ticaret ile ham madde, üretim ve pazar alanlarını ilişkilendirir. Dünya üzerindeki önemli ham madde, üretim ve pazar alanlarının oluşumunda etkili olan faktörler ile bu alanlar arasındaki ilişkiye yer verilir.

11.3.6. Ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolünü açıklar.
11.3.7. Sanayileşmiş bir ülkeyi sanayileşme süreçleri açısından değerlendirir.

 11.3.8. Farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerin tarım-ekonomi ilişkisini analiz eder.

 11.3.9. Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütleri etki alanları açısından değerlendirir.

a) Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütlerin (AB, BDT, BM, D-8, G-20, İİT, KEİK, NATO, OECD, OPEC) amaçları, işlevleri ve etki alanları itibarıyla tanıtılır.

b) Türkiye’nin küresel ve bölgesel ölçekteki siyasi, askeri ve ekonomik örgütlerle ilişkisine yer verilir.

11.4. ÇEVRE VE TOPLUM

Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla;

-  oluşum şekillerine göre çevre sorunları;
- maden ve enerji kaynakları kullanımının çevre üzerindeki etkileri;

-  yenilenemeyen kaynakların kullanımı;

- farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımının çevresel sonuçları;

-  arazi kullanımına ilişkin farklı uygulamaların çevre üzerindeki etkisi;

- çevre sorunlarının oluşum, yayılma süreçleri ve küresel etkileri;

- doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.4.1. Çevre sorunlarını oluşum sebeplerine göre sınıflandırır.

11.4.2. Madenlerin ve enerji kaynaklarının çevre üzerindeki etkilerini örneklerle açıklar. Madenlerin ve enerji kaynaklarının üretimi, dağıtımı ve tüketimindeki etkilerine yer verilir.

11.4.3. Yenilenemeyen kaynakların kullanımını tükenebilirlik ve alternatif kaynaklar açısından analiz eder. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımı konusunda bireylere düşen sorumluluklar üzerinde durulur. 11.4.4. Farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımını çevresel etkileri açısından değerlendirir.

 a) Doğal kaynakların etkin kullanımında çevre planlamasının önemine değinilir.

b) Türkiye'den örneklere yer verilir.

11.4.5. Arazi kullanımına ilişkin farklı uygulamaları çevre üzerindeki etkileri açısından değerlendirir.

11.4.6. Çevre sorunlarının oluşum ve yayılma süreçlerini küresel etkileri açısından analiz eder.

 a) Çevre ve insan sağlığı açısından atıklardan korunma yöntemlerine yer verilir.

b) Teknolojik değişimlerin çevresel sonuçları ve insana etkilerine örnekler üzerinden değinilir.

11.4.7. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını geri dönüşüm stratejileri açısından değerlendirir.

COĞRAFYA DERSİ 11. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

2 DERS SAATİ

11.1. DOĞAL SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla

- biyoçeşitliliğin oluşumunda ve azalmasında etkili olan faktörler,

-madde döngüleri ve enerji akışı konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 11.1.1. Biyoçeşitliliğin oluşumu ve azalmasında etkili olan faktörleri açıklar. Öğrencilerin biyoçeşitliliğin korunması için yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplamaları, bireysel ya da grup olarak biyoçeşitliliğin korunması konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla kamu spotu hazırlamaları sağlanır.

11.1.2. Madde döngüleri ve enerji akışını ekosistemin devamlılığı açısından analiz eder.

a) Azot, karbon, su ve besin döngüleri ile enerji akışına yer verilir.

b) İnsan faaliyetlerinin karbon, azot, oksijen ve su döngülerine olan etkileri örneklendirilir.

 11.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ülkelerin farklı dönemlerine ait nüfus politikaları ve sonuçları;

- Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına bağlı oluşabilecek senaryolar;

- şehirlerin fonksiyonel özellikleri ile küresel ve bölgesel etkileri;

- Türkiye’de fonksiyonel özelliklerine göre şehirler;

-Türkiye’deki kır yerleşme tipleri;

- üretim, dağıtım ve tüketim sektörlerinin ekonomiye etkisi;

-doğal kaynak ekonomi ilişkisi;

-Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları ve ekonominin sektörel dağılımı,

-Türkiye’de tarım sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri;

-Türkiye’nin madenleri ve enerji kaynakları;

-Türkiye’de sanayi sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

11.2.1. Ülkelerin farklı dönemlerde izledikleri nüfus politikaları ve sonuçlarını karşılaştırır.

 a) Dönemsel olarak nüfus politikalarında farklılık görülen bir ülkenin nüfus politikalarının incelenmesi sağlanır

b) Günümüzde farklı ülkelerin izlediği nüfus politikaları karşılaştırılır. 11.2.2. Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına dayalı senaryolar oluşturur. Farklı nüfus senaryolarına göre Türkiye’nin nüfus yapısına ilişkin çıkarımlara yer verilir.

 11.2.3. Şehirleri fonksiyonel özellikleri açısından karşılaştırır.

a) Tarihsel süreçte şehirlerin fonksiyonel özelliklerindeki değişimlerin küresel etkilerine yer verilir.

 b) Tarihsel süreçteki başlıca Türk-İslam şehirlerinin (Semerkant, Buhara, Konya vb.) öne çıkan özelliklerine yer verilir.

11.2.4. Şehirlerin küresel ve bölgesel etkilerini fonksiyonel açıdan yorumlar.

11.2.5. Türkiye’deki şehirleri fonksiyonlarına göre ayırt eder. Türkiye’den örneklerle “Sakin Şehirler”e yer verilir.

11.2.6. Türkiye’deki kır yerleşme tiplerini ayırt eder.

11.2.7.Üretim, dağıtım ve tüketim sektörleri arasındaki ilişkiyi ekonomiye etkisi açısından değerlendirir.

11.2.8. Doğal kaynaklar ile ekonomi ilişkisini açıklar.

 a) Doğal kaynaklar sınıflandırılır.

b) Tarihsel süreçte doğal kaynakların değeri ve kullanımındaki değişime farklı bölgelerden örneklerle yer verilir.

11.2.9. Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarını mekânsal etkileri açısından değerlendirir. Cumhuriyet’ten günümüze izlenen ekonomik politikalar içinde mekânsal farklılıkları gidermeye yönelik projeler ve uygulamalar ele alınır.

11.2.10. Türkiye ekonomisinin sektörel dağılımından hareketle ülke ekonomisi hakkında çıkarımlarda bulunur. Tarihsel süreçte sektörel değişime yer verilir.

11.2.11. Türkiye’de tarım sektörünün özelliklerini açıklar.

 a) Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkla ilgili temel kavramlara yer verilir.

b) Türkiye'de tarımsal üretimi etkileyen faktörlere yer verilir.

11.2.12. Tarımın Türkiye ekonomisindeki yerini açıklar.

 a) Türkiye'de yetiştirilen başlıca tarımsal ürünlerin dağılışına yer verilir. b) Ülkelerin, tarımsal üretimdeki yeterliğinin önemine yer verilir.

11.2.13. Türkiye'nin madenleri ve enerji kaynaklarının dağılışını açıklar.

a) Madenlerin ve enerji kaynaklarının başlıca özelliklerine (rezerv, kullanım alanları vb) yer verilir.

 b) Madenlerin ve enerji kaynaklarının dağılışının harita üzerinden gösterilmesi sağlanır.

c) Ülkemizde yaşanan maden kazalarına değinilerek madenlerde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine yer verilir

11.2.14. Türkiye'de sanayi sektörünün özelliklerini açıklar.

a) Türkiye'de sanayiyi etkileyen faktörlere yer verilir.

 b) Türkiye’de sanayi sektörünün dağılışına yer verilir.

11.2.15. Türkiye sanayisini ülke ekonomisindeki yeri açısından analiz eder. Savunma sanayi alanındaki gelişmelere de yer verilir

11.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- dünya üzerinde ilk kültür merkezleri;

- farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışı;

- Türk kültürünün yayılış alanları;

- Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasının nedenleri;

- ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolü;

-farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerde tarım-ekonomi ilişkisi;

-bölgesel ve küresel ölçekte örgütler konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

11.3.1. İlk kültür merkezlerinin ortaya çıkışı, yayılışı ve dağılışlarını belirleyen faktörleri açıklar.

 11.3.2. Farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışına etki eden faktörleri açıklar.

 a) Kültürü oluşturan unsurlara yer verilir.

b) Farklı kültür bölgelerinin dağılış ve yayılış güzergâhları (İslam, Çin, Hint, Batı, Doğu, Slav-Rus ve Afrika kültür bölgeleri) dikkate alınarak kültür ile mekân arasındaki ilişkiye yer verilir.

c) Kültürel çeşitliliğin önemine değinilerek farklı kültürlere karşı saygılı olmanın gerekliliği vurgulanır.

11.3.3. Türk kültürünün yayılış alanlarını bölgesel özellikler açısından analiz eder.

a) Türk kültürünün doğuşu, gelişimi ve özellikleri mekânla ilişkilendirilerek verilir.

b) Türk kültürünü temsil eden başlıca maddi ve manevi unsurlara örnekler üzerinden yer verilir.

11.3.4. Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasını konumu açısından değerlendirir.

11.3.5. Ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolünü açıklar.
11.3.6. Farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerin tarım-ekonomi ilişkisini analiz eder.

11.3.7. Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütleri etki alanları açısından değerlendirir.

a) Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütlerin (AB, BDT, BM, D-8, G-20, İİT, KEİK, NATO, OECD, OPEC) amaçları, işlevleri ve etki alanlarına değinilir. b) Türkiye’nin küresel ve bölgesel ölçekteki siyasi, askerî ve ekonomik örgütlerle ilişkisine yer verilir.

11.4. ÇEVRE VE TOPLUM Ünite Açıklaması Bu ünitede sırasıyla oluşum şekillerine göre çevre sorunları; yenilenemeyen kaynakların kullanımı; farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımının çevresel sonuçları; çevre sorunlarının oluşum, yayılma süreçleri ve küresel etkileri; doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularına yer verilecektir. Kazanım ve Açıklamaları

11.4.1. Çevre sorunlarını, oluşum sebeplerine göre sınıflandırır.

11.4.2. Yenilenemeyen kaynakların kullanımını tükenebilirlik ve alternatif kaynaklar açısından analiz eder. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımı konusunda bireylere düşen sorumluluklar üzerinde durulur.
11.4.3. Farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımını çevresel etkileri açısından değerlendirir.

a) Doğal kaynakların etkin kullanımında çevre planlamasının önemine değinilir.

b) Türkiye'den örneklere yer verilir.

 11.4.4. Çevre sorunlarının oluşum ve yayılma süreçlerini küresel etkileri açısından analiz eder.

a) Çevre ve insan sağlığı açısından atıklardan korunma yöntemlerine yer verilir.

b) Teknolojik değişimlerin çevresel sonuçları ve insana etkilerine örnekler üzerinden değinilir.

11.4.5. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını geri dönüşüm stratejileri açısından değerlendirir.

COĞRAFYA DERSİ 12. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

4 DERS SAATİ

12.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ekstrem doğa olayları ve etkileri,

- gelecekte doğal sistemlerde meydana gelebilecek değişimler ve bu değişimlerin canlı yaşamı üzerindeki etkileri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.1.1. Doğa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini açıklar.

12.1.2. Doğal sistemlerdeki değişimlerle ilgili geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunur.

a) Gelecekte, doğal sistemlerdeki değişimlerin canlı yaşamı üzerindeki olası sonuçlarına vurgu yapılır.

b) Çölleşme ve çölleşmeye karşı alınması gereken önlemler üzerinde durulur.

 c) Kyoto Protokolü’ne değinilir

12.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- bir bölgedeki baskın ekonomik faaliyet türünün sosyal ve kültürel hayata olan etkileri;

- şehirleşme, göç ve sanayileşme olgularının birbirleriyle olan ilişkisi ve toplumsal etkileri;

- nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlerde gelecekte olabilecek değişimler;

- ülkemizdeki işlevsel bölgeler ve özellikleri;

-Türkiye’deki bölgesel kalkınma projeleri ve etkileri;

- hizmet sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri;

- ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörler;

- ulaşım ağları ile yerleşme ve ekonomik faaliyetlerin ilişkisi;

- Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişimi;

- dünya ticaret merkezleri ve ağlarının küresel ekonomideki yeri;

- Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkileri;

- tarihî ticaret yolları ve Türkiye'nin konumu;

- Türkiye’nin dış ticareti ve dünya pazarlarındaki yeri;

- Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisi,

-Türkiye’nin turizm potansiyeli ve turizmin Türkiye ekonomisindeki yeri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.2.1.Bir bölgedeki baskın ekonomik faaliyet türünü sosyal ve kültürel hayata etkileri açısından analiz eder. Tarım, sanayi, hizmet gibi ekonomik faaliyetlerin, sosyal ve kültürel hayata olan etkilerine yer verilir.

12.2.2. Şehirleşme, göç ve sanayileşme ilişkisini toplumsal etkileri açısından yorumlar. Şehir hayatı içerisinde, birlikte yaşamanın gereği olarak öz denetimin önemi vurgulanır.

12.2.3. Nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlerde gelecekte olabilecek değişimlerle ilgili çıkarımlarda bulunur. Teknolojik değişimler ve doğa ilişkisine ait örneklerden yararlanılarak doğa ve uzayın kullanımına ait değerlendirmelere yer verilir.

 12.2.4. Ülkemizdeki işlevsel bölgeleri özelliklerine göre analiz eder.

a) İşlevsel bölgenin tanımına ve hangi kriterlere göre belirlendiğine yer verilir.

 b) İşlevsel bölgelerin oluşturulma gerekçelerine yer verilir.

c) Türkiye İstatistik Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüklerine ait işlevsel bölge örneklerine yer verilir.
12.2.5. Türkiye’deki bölgesel kalkınma projelerini ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri açısından değerlendirir. Kalkınma projelerinin gerekçeleri üzerinde durulur.

12.2.6. Hizmet sektörünün Türkiye’nin ekonomik kalkınmasıyla olan ilişkisini açıklar. Ulaşım, ticaret ve turizm sektörlerine vurgu yapılır.
12.2.7. Ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörleri açıklar.

12.2.8. Ulaşım ağları ile yerleşme ve ekonomik faaliyetler arasında ilişki kurar.

12.2.9. Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişim sürecini açıklar. İstatistiki veriler ve grafiklerden yararlanarak ulaşım sistemindeki gelişmelerin ülkemiz için önemine vurgu yapılır.

 12.2.10. Dünya ticaret merkezleri ve ağlarını küresel ekonomideki yerleri açısından analiz eder. Avrupa Birliği, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi, Güney Ortak Pazarı ve Uzak Doğu Ticaret Bölgesi’ne yer verilir. 12.2.11. Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkilerini açıklar. Ticaret uygulamalarına yer verilerek e-ticarette siber güvenliğin önemine vurgu yapılır.

12.2.12. Tarihî ticaret yollarını Türkiye'nin konumu açısından değerlendirir. İpek ve baharat yollarına yer verilir

12.2.13. Türkiye’nin dış ticaretini ve dünya pazarlarındaki yerini ticarete konu olan ürünler açısından analiz eder. Ticarete konu olan ürünler ve ticaretin Türkiye ekonomisindeki önemi vurgulanır.

12.2.14. Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisini açıklar.

 a) Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekân algısına olan etkisine yer verilir.

b) Türkiye’nin dünya miras listesinde yer alan doğal varlıklar ile şehirleri sembolize eden doğal ve kültürel değerlere yer verilir.

c) Coğrafi işaret kavramı ve Türkiye’deki örneklerine yer verilir.

12.2.15. Türkiye’nin turizm potansiyelini ve varlıklarını açıklar. 12.2.16.Türkiye’nin turizm politikalarını çevresel, kültürel ve ekonomik etkileri açısından değerlendirir.

 12.2.17. Turizmin Türkiye ekonomisindeki yerini değerlendirir. Türkiye’nin turizmdeki yeri diğer ülkelerle karşılaştırılarak verilir

12.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişim,

- ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkileri,

- tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumu,

- Türkiye’nin içinde yer aldığı jeopolitik bölgeler,

-Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihi ve kültürel bağlar,

- teknolojik gelişmelerin bölgeler ve ülkeler arası kültürel ve ekonomik etkileşimdeki rolü,

- ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler,

- gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sosyal ve ekonomik özellikleri,

- doğal kaynak potansiyelinin ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerine olan etkisi,

-dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkileri,

-ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurlar ve günümüz çatışma alanları konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 12.3.1. Kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişimi örneklerle açıklar.

 a) Tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemini etkileyen faktörlere ve değişimine yer verilir.

b) Coğrafi keşiflerle birlikte sömürgeciliğe de yer verilir.

12.3.2. Ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkilerini değerlendirir. 12.3.3. Tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumunu değerlendirir. Kıbrıs’ın, Türkiye’nin jeopolitik konumuna olan etkisine yer verilir.

12.3.4. Türkiye’nin içinde yer aldığı jeopolitik bölgelerle olan ilişkisini açıklar. Ülkemizin bölgesel ve küresel bağlantılar açısından önemli bir ulaşım merkezi olduğu vurgulanır.

12.3.5. Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağları açıklar. Kültür havzamızı oluşturan Türkistan, Kafkasya, Balkanlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel etkileşime yer verilir.

12.3.6. Teknolojik gelişmelerin, bölgeler ve ülkeler arası kültürel ve ekonomik etkileşimdeki rolünü açıklar.

12.3.7. Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörleri açıklar. Ülkelerin gelişiminde inovasyon, girişimcilik ve dijitalleşmenin önemine vurgu yapılır.

12.3.8. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik özelliklerini karşılaştırır.

a) Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin farklı gelişmişliklerinin nedenleri üzerinde durulur.

b) Gayrisafi Millî Hasıla ve İnsani Gelişme Endeksi (İGE) gibi gelişmişlik ölçütlerinden yararlanılır.

 12.3.9. Ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerini doğal kaynak potansiyeli açısından değerlendirir. Doğal kaynaklar üzerinde, küresel güçlerin ekonomik ve siyasi etkilerine de yer verilir.

12.3.10. Dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkisini açıklar. Türkiye’nin enerji koridoru olma özelliğine değinilir. 12.3.11.Ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurları günümüz çatışma alanlarıyla ilişkilendirir. Sınır aşan sular sorunu dünyadan ve Türkiye’den örneklerle ele alınır.

12.4. ÇEVRE VE TOPLUM

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- doğal çevrenin sınırlılığı,

-farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar,

- çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkileri,

- ortak doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditler konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.4.1. Doğal çevrenin sınırlılığını açıklar.

a) Beslenme halkası ve taşıma kapasitesi kavramları üzerinde durulur.

 b) Sınırlı kaynak, tükenebilirlik, aşırı baskı, çevre sorunu ve doğayla uyumlu kalkınma (sürdürülebilir kalkınma) kavramlarının ilişkilendirilmesi sağlanır.

 12.4.2. Farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalarını karşılaştırır. Çevre sorunlarının önlenmesinde insana düşen sorumluluğa yer verilir.

12.4.3. Çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkilerini açıklar.

12.4.4. Ortak doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditleri açıklar. Doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditlere karşı duyarlı olmanın önemine vurgu yapılır.

COĞRAFYA DERSİ 12. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

2 DERS SAATİ

12.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

 Bu ünitede ekstrem doğa olayları ve etkilerine yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 12.1.1. Doğa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini açıklar.

12.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede;

- şehirleşme, göç ve sanayileşme olgularının birbirleriyle olan ilişkisi ve toplumsal etkileri;

- ülkemizdeki işlevsel bölgeler ve özellikleri;

-Türkiye’deki bölgesel kalkınma projeleri ve etkileri;

- hizmet sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri;

-ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörler;

-Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişimi;

-dünya ticaret merkezleri ve ağlarının küresel ekonomideki yeri;

- Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkileri;

- tarihî ticaret yolları ve Türkiye'nin konumu;

- Türkiye’nin dış ticareti ve dünya pazarlarındaki yeri;

-Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisi;

-Türkiye’nin turizm potansiyeli konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.2.1. Şehirleşme, göç ve sanayileşme ilişkisini toplumsal etkileri açısından yorumlar. Şehir hayatı içerisinde birlikte yaşamanın gereği olarak öz denetimin önemi vurgulanır.

12.2.2. Ülkemizdeki işlevsel bölgeleri özelliklerine göre analiz eder.

a) İşlevsel bölgenin tanımına ve hangi kriterlere göre belirlendiğine yer verilir.

b) İşlevsel bölgelerin oluşturulma gerekçelerine yer verilir.

c) Türkiye İstatistik Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüklerine ait işlevsel bölge örneklerine yer verilir.

12.2.3. Türkiye’deki bölgesel kalkınma projelerini ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri açısından değerlendirir. Kalkınma projelerinin gerekçeleri üzerinde durulur.

 12.2.4. Hizmet sektörünün Türkiye’nin ekonomik kalkınmasıyla olan ilişkisini açıklar. Ulaşım, ticaret ve turizm sektörlerine vurgu yapılır. 12.2.5. Ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörleri açıklar.

12.2.6. Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişim sürecini açıklar. İstatistiki veriler ve grafiklerden yararlanarak ulaşım sistemindeki gelişmelerin ülkemiz için önemine vurgu yapılır.

 12.2.7. Dünya ticaret merkezleri ve ağlarını küresel ekonomideki yerleri açısından analiz eder. Avrupa Birliği, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi, Güney Ortak Pazarı ve Uzak Doğu Ticaret Bölgesi’ne yer verilir. 12.2.8. Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkilerini açıklar. Ticaret uygulamalarına yer verilerek e-ticarette siber güvenliğin önemine vurgu yapılır.

12.2.9. Tarihî ticaret yollarını Türkiye'nin konumu açısından değerlendirir. İpek ve baharat yollarına yer verilir.

12.2.10. Türkiye’nin dış ticaretini ve dünya pazarlarındaki yerini ticarete konu olan ürünler açısından analiz eder. Ticarete konu olan ürünlerin ve ticaretin Türkiye ekonomisindeki önemi vurgulanır.

12.2.11. Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisini açıklar.

a) Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekân algısına olan etkisine yer verilir.

b) Türkiye’nin dünya miras listesinde yer alan doğal varlıklar ile şehirleri sembolize eden doğal ve kültürel değerlere yer verilir.

c) Coğrafi işaret kavramı ve Türkiye’deki örneklerine yer verilir.

12.2.12. Türkiye’nin turizm potansiyelini ve varlıklarını açıklar.

 12.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla;

- tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişim,

- ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkileri,

-tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumu,

-Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağlar,

- ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler,

-gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sosyal ve ekonomik özellikleri,

- doğal kaynak potansiyelinin ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerine olan etkisi,

-dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkileri,

- ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurlar ve günümüz çatışma alanları konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.3.1. Kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişimi örneklerle açıklar. Tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemini etkileyen faktörlere ve değişimine yer verilir.

12.3.2. Ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkilerini değerlendirir. 12.3.3. Tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumunu değerlendirir. Boğazlar ve Kıbrıs’ın, Türkiye’nin jeopolitik konumuna olan etkisi vurgulanır.

12.3.4. Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağları açıklar. Kültür havzamızı oluşturan Türkistan, Kafkasya, Balkanlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel etkileşime yer verilir.

 12.3.5. Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörleri açıklar. Ülkelerin gelişiminde inovasyon, girişimcilik ve dijitalleşmenin önemine vurgu yapılır.

 12.3.6. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik özelliklerini karşılaştırır.

a) Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin farklı gelişmişliklerinin nedenleri üzerinde durulur.

b) Gayrisafi Millî Hasıla ve İnsani Gelişme Endeksi (İGE) gibi gelişmişlik ölçütlerinden yararlanılır.

12.3.7. Ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerini doğal kaynak potansiyeli açısından değerlendirir. Doğal kaynaklar üzerinde, küresel güçlerin ekonomik ve siyasi etkilerine de yer verilir.

12.3.8. Dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkisini açıklar. Türkiye’nin enerji koridoru olma özelliğine değinilir.

 12.3.9. Ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurları günümüz çatışma alanlarıyla ilişkilendirir. Sınır aşan sular sorunu dünyadan ve Türkiye’den örneklerle ele alınır

12.4. ÇEVRE VE TOPLUM

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla,

- farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar,

-çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkileri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.4.1. Farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalarını karşılaştırır. Çevre sorunlarının önlenmesinde insana düşen sorumluluğa yer verilir.

12.4.2. Çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkilerini açıklar.