MEB TÜRKİYE YÜZYILI MAARİF MODELİ

9.SINIFLARIN PROGRAMI	10.SINIFLARIN PROGRAMI👇
11. SINIFLARIN PROGRAMI👇	12. SINIFLARIN PROGRAMI👇

9.sınıf Coğrafya Dersi Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

COĞ.9.1.1. Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini çözümleyebilme
a) Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini oluşturan bileşenleri belirler.
b) Coğrafya biliminin konusu ve bölümlerini oluşturan bileşenler arasındaki ilişkileri belirler.

COĞ.9.1.2. Örnek olay, olgu veya konu üzerinden mekânsal düşünme ile coğrafya öğrenmenin önemini çözümleyebilme
a) Mekânda gerçekleşen coğrafi olay, olgu veya konuyu belirler.
b) Mekânda gerçekleşen coğrafi olay, olgu veya konu ile coğrafya öğrenmenin önemi arasındaki ilişkiyi belirler.

COĞ.9.1.3. Coğrafya biliminin gelişimi hakkında bilgi toplayabilme
a) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili gerekli bilgilere ulaşmak için hangi araçları kullanacağını belirler.
b) Belirlediği araçları kullanarak coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili ihtiyaç duyduğu bilgilere ulaşır.
c) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili ulaştığı bilgileri doğrular.
ç) Coğrafya biliminin gelişimiyle ilgili doğruladığı bilgileri kaydeder.

COĞ.9.2.1. Harita uygulamaları yapabilme
a) Haritaya ait bileşenlerden yararlanarak haritaları okur.
b) Haritaya ait bileşenlerden yararlanarak haritadaki olay, olgu ve mekânlar arası ilişkileri çözümler.
c) Haritada yer alan olay, olgu veya mekânların özellik, konum, dağılış ve ilişkileri ile değişim ve/veya harita türüne ilişkin çıkarım yapar.
ç) Harita yapım aşamalarını kullanarak harita oluşturur.

COĞ.9.2.2. Türkiye’nin konum özelliklerini algılayabilme
a) Türkiye’nin konum özelliklerini belirler.
b) Türkiye’nin konum özelliklerini görselleştirir.
c) Türkiye’nin konum özelliklerini özetler.

COĞ.9.2.3. Mekânsal bilgi teknolojilerini oluşturan bileşenleri çözümleyebilme
a) Mekânsal bilgi teknolojilerini oluşturan bileşenleri belirler.
b) Mekânsal bilgi teknolojilerini oluşturan bileşenler arasındaki ilişkileri belirler.

COĞ.9.3.1. Hava olaylarının günlük hayata etkisini gözleme dayalı tahmin edebilme
a) Hava olaylarıyla ilgili deneyim, gözlem, veri ve/veya coğrafi temsillere dayalı elde ettiği bilgilerin günlük hayata etkilerini ilişkilendirir.
b) Hava olaylarıyla ilgili deneyim, gözlem, veri ve/veya coğrafi temsillere dayalı elde ettiği bilgilerin günlük hayata etkilerine ilişkin çıkarım yapar.
c) Hava olaylarıyla ilgili deneyim, gözlem, veri ve/veya coğrafi temsillere dayalı elde ettiği bilgilerin günlük hayata etkilerine ilişkin yargıda bulunur.

COĞ.9.3.2. İklim sisteminin bileşen ve değişkenlerini çözümleyebilme
a) İklim sisteminin bileşen ve değişkenlerini belirler.
b) İklim sistemine ait değişkenler arasındaki ilişkileri belirler.

COĞ.9.3.3. Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini kullanarak tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram hazırlayabilme
a) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini kullanarak oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın amacını belirler.
b) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini kullanarak oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın türü için gerekli olan araç gereci belirler.
c) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini toplar.
ç) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini sınıflandırır.
d) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram şeklinde görselleştirir.
e) Türkiye ve dünyadaki farklı iklim türlerine sahip yerlerin iklim verilerini kullanarak görselleştirdiği tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramı amacına uygun kullanır.

COĞ.9.3.4. İklim sistemi ve sürecinde meydana gelen değişiklikleri algılayabilme
a) İklim sistemi ve sürecinde meydana gelen değişiklikleri coğrafi temsiller aracılığıyla karşılaştırır.
b) İklim sistemi ve sürecinde meydana gelen değişiklikleri sıralar.
c) Küresel iklim değişikliğinin neden ve sonuçlarını yorumlar.
ç) Küresel iklim değişikliğini sentezler.
d) İklim sistemi ve sürecinde meydana gelebilecek değişime yönelik kanıta dayalı öngörüde bulunur.

COĞ.9.4.1. Nüfusun zaman içerisindeki değişimini tablo ve grafikler aracılığı ile yorumlayabilme
a) Nüfusun zaman içerisindeki değişimini gösteren tablo ve grafiklerdeki bileşenleri anlamlandırır.
b) Nüfusun zaman içerisindeki değişimini gösteren tablo ve grafiklerdeki bileşenler arası ilişkileri çözümler.
c) Nüfusun zaman içerisindeki değişimine dair incelediği tablo ve grafiklerden sonuçlar çıkarır.
ç) Farklı ülke nüfuslarındaki değişimi, incelediği tablo ve grafikleri kullanarak karşılaştırır.

COĞ.9.4.2. Dünya ve Türkiye’deki nüfusun dağılışı ve hareketlerini etkileyen faktörler hakkında haritalar üzerinden çıkarımda bulunabilme
Dünya ve Türkiye’de nüfus yoğunluğunun fazla ve az olduğu alanlar ile nüfusun dağılışı ve hareketlerini etkileyen faktörlerin incelenebildiği haritaları ilişkilendirerek çıkarım yapar.

COĞ.9.4.3. Türkiye ve farklı ülkelerin nüfus piramitlerinden yararlanarak demografik dönüşüm sürecini yorumlayabilme
a) Türkiye ve farklı ülkelerin nüfus piramitlerini demografik dönüşüm modeline göre anlamlandırır.
b) Demografik dönüşüm modelinin aşamalarını doğum ve ölüm oranı ile nüfus yapısı arasındaki ilişkiye göre çözümler.
c) Türkiye ve farklı ülkelerin nüfus piramitlerini demografik dönüşüm modelinin aşamaları ile ilişkilendirerek buradan sonuç çıkarır.
ç) Türkiye ve farklı ülkelerin nüfus piramitleri ile demografik dönüşüm modelinin aşamalarını ilişkilendirerek elde ettiği sonuçları karşılaştırır.

COĞ.9.4.4. Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisini sorgulayabilme
a) Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisine ilişkin sorular sorar.
b) Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisine ilişkin bilgi toplar.
c) Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisine ilişkin topladığı bilgileri düzenler.
ç) Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisine ilişkin düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Türkiye ve farklı ülkelerdeki nüfusla ilgili fırsat ve sorunların nüfus politikalarının belirlenmesindeki etkisine ilişkin çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.

 COĞ.9.5.1. Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkilerini sorgulayabilme
a) Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkileriyle ilgili merak ettiği soruları sorar.
b) Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkileriyle ilgili bilgi toplar.
c) Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkileriyle ilgili topladığı bilgileri düzenler.
ç) Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkileriyle ilgili düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Doğal ve beşerî faktörlerin ekonomik faaliyetlere etkileriyle ilgili çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.

COĞ.9.6.1. Tehlike, risk ve afet kavramlarını çözümleyebilme
a) Tehlike, risk ve afet kavramlarının özelliklerini belirler.
b) Tehlike, risk ve afet kavramları arasındaki ilişkileri belirler.

COĞ.9.6.2. Afetleri sınıflandırabilme
a) Oluşum kaynağına göre afetleri belirler.
b) Oluşum kaynağına göre afetleri ayrıştırır.
c) Oluşum kaynağına göre afetleri tasnif eder.
ç) Oluşum kaynağına göre afetleri etiketler.

COĞ.9.6.3. Bütüncül afet yönetimi uygulamalarını tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlar aracılığıyla yorumlayabilme
a) Bütüncül afet yönetimi uygulamalarını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardaki bileşenleri anlamlandırır.
b) Bütüncül afet yönetimi uygulamalarını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardaki bileşenleri ve bu bileşenler arası ilişkileri çözümler.
c) Bütüncül afet yönetimi uygulamalarını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardaki bileşenlerle ilgili sonuçlar çıkarır.
ç) Bütüncül afet yönetimi uygulamalarını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardaki bileşenlerle ilgili ulaştığı sonuçları karşılaştırır.

COĞ.9.7.1. Bölgelerin belirlenmesinde kullanılan kriterlere göre bölge hakkında çıkarım yapabilme
a) Bölge ve bölge sınırı hakkında varsayımda bulunur.
b) Bölge ve bölge sınırındaki örüntüleri listeler.
c) Bölgeyi ve bölge sınırlarını karşılaştırır.
ç) Bölge ve bölge sınırları hakkında önerme sunar.
d) Bölgeyi ve bölge sınırlarını değerlendirir.

10.sınıf Coğrafya Dersi Öğrenme Çıktıları ve Süreç Bileşenleri

COĞ.10.1.1. Örnek olay, olgu ve/veya mekânı coğrafyanın temel kavramları ile ilişkilendirebilme
a) Örnek olay, olgu ve/veya mekânın harita üzerindeki konumunu algılar.
b) Örnek olay, olgu ve/veya mekânın temel coğrafi koşullarını tanımlar.
c) Örnek olay, olgu ve/veya mekânın yakın ve uzak çevresiyle olan ilişkilerini çözümler.
ç) Örnek olay, olgu ve/veya mekânın aynı çevrede bulunan diğer olay, olgu veya
mekânlar üzerindeki etkisini sorgular.

COĞ.10.2.1. Örnek uygulamalar üzerinden CBS ve uzaktan algılamanın kullanım alanlarını özetleyebilme
a) Örnek uygulamalar üzerinden CBS ve uzaktan algılamanın kullanım alanlarını çözümler.
b) Örnek uygulamalar üzerinden CBS ve uzaktan algılamanın kullanım alanlarını sınıflandırır.
c) Örnek uygulamalar üzerinden CBS ve uzaktan algılamanın kullanım alanlarını yorumlar.

COĞ.10.2.2. Mekânsal bilgi teknolojilerini kullanarak altlık haritalar üzerinde mekânsal veriler oluşturabilme
a) Oluşturacağı haritanın amacını belirler.
b) Oluşturacağı harita için gerekli olan yöntem ve araç gereçleri kullanır.
c) Oluşturacağı haritaya ekleyeceği verileri toplar.
ç) Oluşturacağı haritanın türünü belirler.
d) Verileri haritaya işler ve haritanın bileşenlerini oluşturur.
e) Oluşturduğu haritayı amacına uygun biçimde kullanır.
f) Oluşturduğu haritayı ihtiyaç duyduğunda tekrar kullanır.

COĞ.10.3.1. Yerkürenin tektonik yapısını çözümleyebilme
a) Levha tektoniğine neden olan süreçleri belirler.
b) Yeryüzü şekilleri ile levha tektoniği arasındaki ilişkiyi belirler.

COĞ.10.3.2. Yeryüzü şekillerinin oluşumunda etkili olan aşınma ve çözünme süreçleri ile iklim ve kayaç özellikleri arasındaki ilişkileri yapılandırabilme
a) Aşınma ve çözünme süreçleri ile iklim ve kayaç yapısı arasındaki ilişkileri neden-sonuç bağlamında ortaya koyar.
b) Aşınma ve çözünme süreçlerine ilişkin edindiği bilgilerle kendi bilgilerini anlamlı bir bütün hâline getirir.

COĞ.10.3.3. Yeryüzü şekillerinin oluşumunu aşınım ve birikim süreçleri açısından çözümleyebilme
a) Aşınım ve birikim süreçlerinde ortaya çıkan yeryüzü şekillerini belirler.
b) Aşınım ve birikim süreçleriyle yeryüzü şekilleri arasındaki ilişkiyi belirler.

COĞ.10.3.4. Yeryüzü şekillerinin oluşumunda doğal süreçlerin etkilerini saha/sanal saha çalışmalarıyla araştırabilme
a) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişimini incelemek için hazırlık yapar.
b) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişiminde etkili olan faktörleri belirleyebilmek için çalışma sahasında uygulama yapar.
c) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişimiyle ilgili çalışma sahasından bilgi toplar.
ç) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişimiyle ilgili çalışma sahasından elde ettiği bilgileri çözümler.
d) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişimiyle ilgili çözümlediği bilgilere dayalı tahminde bulunur.
e) Yeryüzü şekillerinin oluşum ve değişimiyle ilgili tahminlerini raporlar.

COĞ.10.3.5. Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ile beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimi sorgulayabilme
a) Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ve beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimle ilgili merak ettiği soruları sorar.
b) Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ve beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimle ilgili bilgi toplar.
c) Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ve beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimle ilgili topladığı bilgileri düzenler.
ç) Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ve beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimle ilgili düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Yakın çevresindeki yeryüzü şekilleri ve beşerî faaliyetler arasındaki etkileşimle ilgili çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.

COĞ.10.4.1. Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörleri sorgulayabilme
a) Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörlere yönelik sorular sorar.
b) Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörlere yönelik bilgi toplar.
c) Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörlere yönelik topladığı bilgileri düzenler.
ç) Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörlere yönelik düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Yerleşme yeri seçiminde ve yerleşmelerin gelişiminde etkili olan coğrafi faktörlere yönelik çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.

COĞ.10.4.2. Türkiye ve dünyadaki yerleşmeleri fonksiyonlarına göre sınıflandırabilme
a) Türkiye ve dünyadaki yerleşmelerin fonksiyonları üzerinde etkili olan değişkenleri belirler.
b) Türkiye ve dünyadaki yerleşmelerin fonksiyonları üzerinde etkili olan değişkenleri ayrıştırır.
c) Türkiye ve dünyadaki yerleşmelerin fonksiyonları üzerinde etkili olan değişkenleri tasnif eder.
ç) Türkiye ve dünyadaki yerleşmeleri fonksiyonlarına göre etiketler.

COĞ.10.5.1. Ekonomik faaliyetleri sektörlere göre sınıflandırabilme
a) Ekonomik faaliyetlerin sınıflandırılmasındaki ölçütleri belirler.
b) Ekonomik faaliyetleri sektörlere göre ayırır.
c) Ekonomik faaliyetleri sektörlere göre tasnif eder.
ç) Ekonomik faaliyetleri sektörlere göre etiketler.

COĞ.10.5.2. Ekonomik sektörlerin dağılımını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlar üzerinden farklı gelişmişlik seviyesine sahip ülkeleri karşılaştırabilme
a) Farklı gelişmişlik seviyesine sahip ülkelerde ekonomik sektörlerin dağılımını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramları bileşenleriyle tanır ve anlamlandırır.
b) Farklı gelişmişlik seviyesine sahip ülkelerde ekonomik sektörlerin dağılımını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramları çözümler.
c) Farklı gelişmişlik seviyesine sahip ülkelerde ekonomik sektörlerin dağılımını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardan sonuç çıkarır.
ç) Farklı gelişmişlik seviyesine sahip ülkelerde ekonomik sektörlerin dağılımını gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramlardan elde ettiği sonuçları karşılaştırır.

COĞ.10.5.3. Ekonomik sektörlerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemini gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagram hazırlayabilme
a) Ekonomik sektörlerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemine ilişkin oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın amacını belirler.
b) Ekonomik sektörlerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemine ilişkin oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramın türünü ve kullanacağı araç gereci belirler.
c) Ekonomik sektörlerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemine ilişkin oluşturacağı tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramla ilgili veri toplar.
ç) Topladığı verileri ekonomik sektörlere göre sınıflandırır.
d) Ekonomik sektörlere göre sınıflandırdığı verileri görselleştirir.
e) Ekonomik sektörlerin Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemini gösteren tablo, grafik, şekil ve/veya diyagramları amaca uygun şekilde kullanır.

COĞ.10.6.1. Afetlerle mücadelede iyi uygulama örneklerini sorgulayabilme
a) Afetlerle mücadelede iyi uygulama örneklerine yönelik merak ettiği soruları sorar.
b) Afetlerle mücadelede iyi uygulama örnekleri ile ilgili bilgi toplar.
c) Afetlerle mücadelede iyi uygulama örnekleri hakkında elde ettiği bilgileri düzenler.
ç) Afetlerle mücadelede iyi uygulama örnekleri hakkında düzenlediği bilgileri çözümler.
d) Afetle mücadelede iyi uygulama örneklerine ilişkin çözümlediği bilgilerden çıkardığı sonuçları paylaşır.

COĞ.10.6.2. Afete dirençli yaşam alanlarının coğrafi koşullarını çözümleyebilme
a) Afete dirençli yaşam alanlarının coğrafi koşullarını tanımlar.
b) Afete dirençli yaşam alanlarında yer alan mekânsal unsurların kendi aralarındaki ilişkileri çözümler.

COĞ.10.6.3. Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamalarına karar verebilme
a) Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamalarına karar vermeyi amaç olarak belirler.
b) Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamalarına ilişkin bilgi toplar.
c) Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamalarına alternatif seçenekler oluşturur.
ç) Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamalarına alternatif oluşturduğu seçenekler üzerinden çıkarım yapar.
d) Mekânın özelliklerine göre afetlerden korunma uygulamaları arasından seçim yapar.
e) Mekânın özelliklerine göre seçtiği afetlerden korunma uygulamalarının sonuçları üzerinde yansıtma yapar.

COĞ.10.6.4. Afetlerden korunma amacı ile afet bilinci oluşturmanın faydalarını yansıtabilme
a) Afetlerden korunma amacı ile afet bilinci oluşturmanın faydalarına ilişkin deneyimlerini gözden geçirir.
b) Afetlerden korunma amacı ile afet bilinci oluşturmanın faydalarına ilişkin deneyimlerinden çıkarım yapar.
c) Afetlerden korunma amacı ile afet bilinci oluşturmanın faydalarına ilişkin çıkarımlarını değerlendirir.

COĞ.10.7.1. Türk dünyasının ortak kültürel özellikleri hakkında çıkarım yapabilme
a) Türk kültürünün yayıldığı alanları gözlemler.
b) Türk kültürünün yayıldığı alanlardaki kültürel özellikleri tespit eder.
c) Türk kültürünün yayıldığı alanlardaki ortak kültürel özellikler hakkında çıkarımda bulunur.

 11. SINIFLARDA YENİ PROGRAM 2026-2027 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN UYGULANACAKTIR

 

 12. SINIFLARDA YENİ PROGRAM 2027-2028 EĞİTİM- ÖĞRETİM YILINDAN İTİBAREN UYGULANACAKTIR

KAZANIM SAYISI VE SÜRE TABLOSU

Coğrafya Dersi öğretim Programı uygulanırken her bir sınıf düzeyi için ünitelerde yer alan kazanımlara ayrılması öngörülen ders saatleri ve bunların oranları tabloda sunulmuştur.
                   

11. SINIF KONU KAZANIMLARI                  12. SINIF KONU KAZANIMLARI

 

COĞRAFYA DERSİ 11. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI 4 DERS SAATİ

11.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- biyoçeşitliliğin oluşumunda ve azalmasında etkili olan faktörler,

-  ekosistemi oluşturan unsurlar,

- madde döngüleri ve enerji akışı ve

- su ekosistemleri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.1.1. Biyoçeşitliliğin oluşumu ve azalmasında etkili olan faktörleri açıklar.

Öğrencilerin biyoçeşitliliğin korunması için yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplamaları, bireysel ya da grup olarak biyoçeşitliliğin korunması konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla kamu spotu hazırlamaları sağlanır.

11.1.2. Ekosistemi oluşturan unsurları ayırt eder.

 11.1.3. Madde döngüleri ve enerji akışını ekosistemin devamlılığı açısından analiz eder.

a) Azot, karbon, su ve besin döngüleri ile enerji akışına yer verilir.

b) İnsan faaliyetlerinin karbon, azot, oksijen ve su döngülerine olan etkileri örneklendirilir.

11.1.4. Su ekosisteminin unsurlarını ve işleyişini açıklar.

a) Su döngüsü ve dünyadaki su varlığının doğal sistemlerin işleyişi üzerindeki etkilerine değinilir.

b) Ramsar Sözleşmesi’ne vurgu yapılır.

c) Türkiye’deki sulak alanların endemik zenginliğinin önemi ve korunmasının gerekliliği üzerinde durulur.

 11.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ülkelerin farklı dönemlerine ait nüfus politikaları ve sonuçları,

- Türkiye’nin uyguladığı nüfus politikaları ve gerekçeleri,

- Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına bağlı oluşabilecek senaryolar,

-  şehirlerin fonksiyonel özellikleri ile küresel ve bölgesel etkileri,

- Türkiye’de fonksiyonel özelliklerine göre şehirler,

- Türkiye’deki kır yerleşme tipleri;

- üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen doğal ve beşerî unsurlar;

- üretim, dağıtım ve tüketim sektörlerinin ekonomiye etkisi,

- dünyada ve Türkiye’de doğal kaynak- ekonomi ilişkisi,

- Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları ve ekonominin sektörel dağılımı,

- Türkiye’de tarım sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri,

-  Türkiye’nin madenleri ve enerji kaynakları,

- Türkiye’de sanayi sektörünün özellikleri ve ekonomideki konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.2.1. Ülkelerin farklı dönemlerde izledikleri nüfus politikaları ve sonuçlarını karşılaştırır.

a) Dönemsel olarak nüfus politikalarında farklılık görülen bir ülkenin nüfus politikalarının incelenmesi sağlanır.

b) Günümüzde farklı ülkelerin izlediği nüfus politikaları karşılaştırılır.
11.2.2. Türkiye’nin nüfus politikalarını gerekçeleri açısından değerlendirir. TÜİK verilerinden hareketle Türkiye’de nüfus politikalarındaki değişimin grafik, tablo vb. kullanılarak yorumlanması sağlanır.

11.2.3. Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına dayalı senaryolar oluşturur. Farklı nüfus senaryolarına göre Türkiye’nin nüfus yapısına ilişkin çıkarımlara yer verilir.

11.2.4. Şehirleri fonksiyonel özellikleri açısından karşılaştırır.

a) Tarihsel süreçte şehirlerin fonksiyonel özelliklerindeki değişimlerin küresel etkilerine yer verilir.

b) Tarihsel süreçteki başlıca Türk-İslam şehirlerinin (Semerkant, Buhara, Konya vb.) öne çıkan özelliklerine yer verilir.

 11.2.5. Şehirlerin küresel ve bölgesel etkilerini fonksiyonel açıdan yorumlar.

11.2.6. Türkiye’deki şehirleri fonksiyonlarına göre ayırt eder. Türkiye’den örneklerle “Sakin Şehirler”e yer verilir.

11.2.7. Türkiye’deki kır yerleşme tiplerini ayırt eder.

11.2.8. Doğal unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

11.2.9. Beşerî unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

11.2.10.Üretim, dağıtım ve tüketim sektörleri arasındaki ilişkiyi ekonomiye etkisi açısından değerlendirir.

11.2.11. Doğal kaynaklar ile ekonomi ilişkisini açıklar.

a) Doğal kaynaklar sınıflandırılır.

 b) Tarihsel süreçte “doğal kaynakların değeri ve kullanımındaki değişim”e farklı bölgelerden örneklerle yer verilir.

11.2.12. Türkiye’deki doğal kaynaklar ile ekonomi arasındaki ilişkiyi analiz eder. Türkiye’deki doğal kaynakların ekonomiye yansımasının, istatistiki veriler ve görsellerden yararlanarak yorumlanması sağlanır.

11.2.13. Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarını mekânsal etkileri açısından değerlendirir. Cumhuriyet’ten günümüze izlenen ekonomik politikalar içinde mekânsal farklılıkları gidermeye yönelik projeler ve uygulamalar ele alınır.

 11.2.14. Türkiye ekonomisinin sektörel dağılımından hareketle ülke ekonomisi hakkında çıkarımlarda bulunur. Tarihsel süreçte sektörel değişime yer verilir.

11.2.15. Türkiye’de tarım sektörünün özelliklerini açıklar.

 a) Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkla ilgili temel kavramlara yer verilir.

b) Türkiye'de tarımsal üretimi etkileyen faktörlere yer verilir.

11.2.16. Tarımın Türkiye ekonomisindeki yerini açıklar.

 a) Türkiye'de yetiştirilen başlıca tarımsal ürünlerin dağılışına yer verilir.
b) Ülkelerin, tarımsal üretimdeki yeterliğinin önemine yer verilir.

11.2.17. Türkiye'nin madenleri ve enerji kaynaklarının dağılışını açıklar.

 a) Madenlerin ve enerji kaynaklarının başlıca özelliklerine (rezerv, kullanım alanları vb) yer verilir.

b) Madenlerin ve enerji kaynaklarının dağılışının harita üzerinden gösterilmesi sağlanır.

c) Ülkemizde yaşanan maden kazalarına değinilerek madenlerde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine yer verilir.

11.2.18. Türkiye’nin maden ve enerji kaynaklarının etkin kullanımını ülke ekonomisine katkısı açısından değerlendirir.

11.2.19. Türkiye'de sanayi sektörünün özelliklerini açıklar.

a) Türkiye'de sanayiyi etkileyen faktörlere yer verilir.

b) Türkiye’de sanayi sektörünün dağılışına yer verilir.

 11.2.20. Türkiye sanayisini, ülke ekonomisindeki yeri açısından analiz eder. Savunma sanayi alanındaki gelişmelere de yer verilir

11.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

-  dünya üzerinde ilk kültür merkezleri;

-  farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışı;

- Türk kültürünün yayılış alanları;

- Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasının nedenleri;

- ülkeler ve bölgeler arasındaki ticaretle ham madde, üretim ve pazar alanları;

- ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolü;

- sanayileşmiş bir ülkenin sanayileşme süreci;

-  farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerde tarım-ekonomi ilişkisi;

- bölgesel ve küresel ölçekte örgütler konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.3.1. İlk kültür merkezlerinin ortaya çıkışı, yayılışı ve dağılışlarını belirleyen faktörleri açıklar.

11.3.2. Farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışına etki eden faktörleri açıklar.

a) Kültürü oluşturan unsurlara yer verilir.

 b) Farklı kültür bölgelerinin dağılış ve yayılış güzergahları (İslam, Çin, Hint, Batı, Doğu, Slav-Rus ve Afrika kültür bölgeleri) dikkate alınarak kültür ile mekân arasındaki ilişkiye yer verilir.

c) Kültürel çeşitliliğin önemine değinilerek farklı kültürlere karşı saygılın olmanın gerekliliği vurgulanır.

11.3.3. Türk kültürünün yayılış alanlarını bölgesel özellikler açısından analiz eder.

a) Türk kültürünün doğuşu, gelişimi ve özellikleri mekânla ilişkilendirilerek verilir.

 b) Türk kültürünü temsil eden başlıca maddi ve manevi unsurlara örnekler üzerinden yer verilir.

 11.3.4. Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasını konumu açısından değerlendirir.

11.3.5. Ülkeler ve bölgeler arasındaki ticaret ile ham madde, üretim ve pazar alanlarını ilişkilendirir. Dünya üzerindeki önemli ham madde, üretim ve pazar alanlarının oluşumunda etkili olan faktörler ile bu alanlar arasındaki ilişkiye yer verilir.

11.3.6. Ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolünü açıklar.
11.3.7. Sanayileşmiş bir ülkeyi sanayileşme süreçleri açısından değerlendirir.

 11.3.8. Farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerin tarım-ekonomi ilişkisini analiz eder.

 11.3.9. Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütleri etki alanları açısından değerlendirir.

a) Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütlerin (AB, BDT, BM, D-8, G-20, İİT, KEİK, NATO, OECD, OPEC) amaçları, işlevleri ve etki alanları itibarıyla tanıtılır.

b) Türkiye’nin küresel ve bölgesel ölçekteki siyasi, askeri ve ekonomik örgütlerle ilişkisine yer verilir.

11.4. ÇEVRE VE TOPLUM

Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla;

-  oluşum şekillerine göre çevre sorunları;
- maden ve enerji kaynakları kullanımının çevre üzerindeki etkileri;

-  yenilenemeyen kaynakların kullanımı;

- farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımının çevresel sonuçları;

-  arazi kullanımına ilişkin farklı uygulamaların çevre üzerindeki etkisi;

- çevre sorunlarının oluşum, yayılma süreçleri ve küresel etkileri;

- doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

11.4.1. Çevre sorunlarını oluşum sebeplerine göre sınıflandırır.

11.4.2. Madenlerin ve enerji kaynaklarının çevre üzerindeki etkilerini örneklerle açıklar. Madenlerin ve enerji kaynaklarının üretimi, dağıtımı ve tüketimindeki etkilerine yer verilir.

11.4.3. Yenilenemeyen kaynakların kullanımını tükenebilirlik ve alternatif kaynaklar açısından analiz eder. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımı konusunda bireylere düşen sorumluluklar üzerinde durulur. 11.4.4. Farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımını çevresel etkileri açısından değerlendirir.

 a) Doğal kaynakların etkin kullanımında çevre planlamasının önemine değinilir.

b) Türkiye'den örneklere yer verilir.

11.4.5. Arazi kullanımına ilişkin farklı uygulamaları çevre üzerindeki etkileri açısından değerlendirir.

11.4.6. Çevre sorunlarının oluşum ve yayılma süreçlerini küresel etkileri açısından analiz eder.

 a) Çevre ve insan sağlığı açısından atıklardan korunma yöntemlerine yer verilir.

b) Teknolojik değişimlerin çevresel sonuçları ve insana etkilerine örnekler üzerinden değinilir.

11.4.7. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını geri dönüşüm stratejileri açısından değerlendirir.

COĞRAFYA DERSİ 11. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

2 DERS SAATİ

11.1. DOĞAL SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla

- biyoçeşitliliğin oluşumunda ve azalmasında etkili olan faktörler,

-madde döngüleri ve enerji akışı konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 11.1.1. Biyoçeşitliliğin oluşumu ve azalmasında etkili olan faktörleri açıklar. Öğrencilerin biyoçeşitliliğin korunması için yapılan çalışmalar hakkında bilgi toplamaları, bireysel ya da grup olarak biyoçeşitliliğin korunması konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla kamu spotu hazırlamaları sağlanır.

11.1.2. Madde döngüleri ve enerji akışını ekosistemin devamlılığı açısından analiz eder.

a) Azot, karbon, su ve besin döngüleri ile enerji akışına yer verilir.

b) İnsan faaliyetlerinin karbon, azot, oksijen ve su döngülerine olan etkileri örneklendirilir.

 11.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ülkelerin farklı dönemlerine ait nüfus politikaları ve sonuçları;

- Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına bağlı oluşabilecek senaryolar;

- şehirlerin fonksiyonel özellikleri ile küresel ve bölgesel etkileri;

- Türkiye’de fonksiyonel özelliklerine göre şehirler;

-Türkiye’deki kır yerleşme tipleri;

- üretim, dağıtım ve tüketim sektörlerinin ekonomiye etkisi;

-doğal kaynak ekonomi ilişkisi;

-Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları ve ekonominin sektörel dağılımı,

-Türkiye’de tarım sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri;

-Türkiye’nin madenleri ve enerji kaynakları;

-Türkiye’de sanayi sektörünün özellikleri ve ekonomideki yeri konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

11.2.1. Ülkelerin farklı dönemlerde izledikleri nüfus politikaları ve sonuçlarını karşılaştırır.

 a) Dönemsel olarak nüfus politikalarında farklılık görülen bir ülkenin nüfus politikalarının incelenmesi sağlanır

b) Günümüzde farklı ülkelerin izlediği nüfus politikaları karşılaştırılır. 11.2.2. Türkiye’nin nüfus projeksiyonlarına dayalı senaryolar oluşturur. Farklı nüfus senaryolarına göre Türkiye’nin nüfus yapısına ilişkin çıkarımlara yer verilir.

 11.2.3. Şehirleri fonksiyonel özellikleri açısından karşılaştırır.

a) Tarihsel süreçte şehirlerin fonksiyonel özelliklerindeki değişimlerin küresel etkilerine yer verilir.

 b) Tarihsel süreçteki başlıca Türk-İslam şehirlerinin (Semerkant, Buhara, Konya vb.) öne çıkan özelliklerine yer verilir.

11.2.4. Şehirlerin küresel ve bölgesel etkilerini fonksiyonel açıdan yorumlar.

11.2.5. Türkiye’deki şehirleri fonksiyonlarına göre ayırt eder. Türkiye’den örneklerle “Sakin Şehirler”e yer verilir.

11.2.6. Türkiye’deki kır yerleşme tiplerini ayırt eder.

11.2.7.Üretim, dağıtım ve tüketim sektörleri arasındaki ilişkiyi ekonomiye etkisi açısından değerlendirir.

11.2.8. Doğal kaynaklar ile ekonomi ilişkisini açıklar.

 a) Doğal kaynaklar sınıflandırılır.

b) Tarihsel süreçte doğal kaynakların değeri ve kullanımındaki değişime farklı bölgelerden örneklerle yer verilir.

11.2.9. Türkiye’de uygulanan ekonomi politikalarını mekânsal etkileri açısından değerlendirir. Cumhuriyet’ten günümüze izlenen ekonomik politikalar içinde mekânsal farklılıkları gidermeye yönelik projeler ve uygulamalar ele alınır.

11.2.10. Türkiye ekonomisinin sektörel dağılımından hareketle ülke ekonomisi hakkında çıkarımlarda bulunur. Tarihsel süreçte sektörel değişime yer verilir.

11.2.11. Türkiye’de tarım sektörünün özelliklerini açıklar.

 a) Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkla ilgili temel kavramlara yer verilir.

b) Türkiye'de tarımsal üretimi etkileyen faktörlere yer verilir.

11.2.12. Tarımın Türkiye ekonomisindeki yerini açıklar.

 a) Türkiye'de yetiştirilen başlıca tarımsal ürünlerin dağılışına yer verilir. b) Ülkelerin, tarımsal üretimdeki yeterliğinin önemine yer verilir.

11.2.13. Türkiye'nin madenleri ve enerji kaynaklarının dağılışını açıklar.

a) Madenlerin ve enerji kaynaklarının başlıca özelliklerine (rezerv, kullanım alanları vb) yer verilir.

 b) Madenlerin ve enerji kaynaklarının dağılışının harita üzerinden gösterilmesi sağlanır.

c) Ülkemizde yaşanan maden kazalarına değinilerek madenlerde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine yer verilir

11.2.14. Türkiye'de sanayi sektörünün özelliklerini açıklar.

a) Türkiye'de sanayiyi etkileyen faktörlere yer verilir.

 b) Türkiye’de sanayi sektörünün dağılışına yer verilir.

11.2.15. Türkiye sanayisini ülke ekonomisindeki yeri açısından analiz eder. Savunma sanayi alanındaki gelişmelere de yer verilir

11.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- dünya üzerinde ilk kültür merkezleri;

- farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışı;

- Türk kültürünün yayılış alanları;

- Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasının nedenleri;

- ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolü;

-farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerde tarım-ekonomi ilişkisi;

-bölgesel ve küresel ölçekte örgütler konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

11.3.1. İlk kültür merkezlerinin ortaya çıkışı, yayılışı ve dağılışlarını belirleyen faktörleri açıklar.

 11.3.2. Farklı kültürel bölgelerin yeryüzünde yayılışına etki eden faktörleri açıklar.

 a) Kültürü oluşturan unsurlara yer verilir.

b) Farklı kültür bölgelerinin dağılış ve yayılış güzergâhları (İslam, Çin, Hint, Batı, Doğu, Slav-Rus ve Afrika kültür bölgeleri) dikkate alınarak kültür ile mekân arasındaki ilişkiye yer verilir.

c) Kültürel çeşitliliğin önemine değinilerek farklı kültürlere karşı saygılı olmanın gerekliliği vurgulanır.

11.3.3. Türk kültürünün yayılış alanlarını bölgesel özellikler açısından analiz eder.

a) Türk kültürünün doğuşu, gelişimi ve özellikleri mekânla ilişkilendirilerek verilir.

b) Türk kültürünü temsil eden başlıca maddi ve manevi unsurlara örnekler üzerinden yer verilir.

11.3.4. Türkiye’nin tarih boyunca medeniyetler merkezi olmasını konumu açısından değerlendirir.

11.3.5. Ülkeler arası etkileşimde turizm faaliyetlerinin rolünü açıklar.
11.3.6. Farklı gelişmişlik düzeylerine sahip ülkelerin tarım-ekonomi ilişkisini analiz eder.

11.3.7. Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütleri etki alanları açısından değerlendirir.

a) Bölgesel ve küresel ölçekteki örgütlerin (AB, BDT, BM, D-8, G-20, İİT, KEİK, NATO, OECD, OPEC) amaçları, işlevleri ve etki alanlarına değinilir. b) Türkiye’nin küresel ve bölgesel ölçekteki siyasi, askerî ve ekonomik örgütlerle ilişkisine yer verilir.

11.4. ÇEVRE VE TOPLUM Ünite Açıklaması Bu ünitede sırasıyla oluşum şekillerine göre çevre sorunları; yenilenemeyen kaynakların kullanımı; farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımının çevresel sonuçları; çevre sorunlarının oluşum, yayılma süreçleri ve küresel etkileri; doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı konularına yer verilecektir. Kazanım ve Açıklamaları

11.4.1. Çevre sorunlarını, oluşum sebeplerine göre sınıflandırır.

11.4.2. Yenilenemeyen kaynakların kullanımını tükenebilirlik ve alternatif kaynaklar açısından analiz eder. Yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımı konusunda bireylere düşen sorumluluklar üzerinde durulur.
11.4.3. Farklı gelişmişliğe sahip ülkelerdeki doğal kaynak kullanımını çevresel etkileri açısından değerlendirir.

a) Doğal kaynakların etkin kullanımında çevre planlamasının önemine değinilir.

b) Türkiye'den örneklere yer verilir.

 11.4.4. Çevre sorunlarının oluşum ve yayılma süreçlerini küresel etkileri açısından analiz eder.

a) Çevre ve insan sağlığı açısından atıklardan korunma yöntemlerine yer verilir.

b) Teknolojik değişimlerin çevresel sonuçları ve insana etkilerine örnekler üzerinden değinilir.

11.4.5. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını geri dönüşüm stratejileri açısından değerlendirir.

COĞRAFYA DERSİ 12. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

4 DERS SAATİ

12.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- ekstrem doğa olayları ve etkileri,

- gelecekte doğal sistemlerde meydana gelebilecek değişimler ve bu değişimlerin canlı yaşamı üzerindeki etkileri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.1.1. Doğa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini açıklar.

12.1.2. Doğal sistemlerdeki değişimlerle ilgili geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunur.

a) Gelecekte, doğal sistemlerdeki değişimlerin canlı yaşamı üzerindeki olası sonuçlarına vurgu yapılır.

b) Çölleşme ve çölleşmeye karşı alınması gereken önlemler üzerinde durulur.

 c) Kyoto Protokolü’ne değinilir

12.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- bir bölgedeki baskın ekonomik faaliyet türünün sosyal ve kültürel hayata olan etkileri;

- şehirleşme, göç ve sanayileşme olgularının birbirleriyle olan ilişkisi ve toplumsal etkileri;

- nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlerde gelecekte olabilecek değişimler;

- ülkemizdeki işlevsel bölgeler ve özellikleri;

-Türkiye’deki bölgesel kalkınma projeleri ve etkileri;

- hizmet sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri;

- ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörler;

- ulaşım ağları ile yerleşme ve ekonomik faaliyetlerin ilişkisi;

- Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişimi;

- dünya ticaret merkezleri ve ağlarının küresel ekonomideki yeri;

- Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkileri;

- tarihî ticaret yolları ve Türkiye'nin konumu;

- Türkiye’nin dış ticareti ve dünya pazarlarındaki yeri;

- Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisi,

-Türkiye’nin turizm potansiyeli ve turizmin Türkiye ekonomisindeki yeri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.2.1.Bir bölgedeki baskın ekonomik faaliyet türünü sosyal ve kültürel hayata etkileri açısından analiz eder. Tarım, sanayi, hizmet gibi ekonomik faaliyetlerin, sosyal ve kültürel hayata olan etkilerine yer verilir.

12.2.2. Şehirleşme, göç ve sanayileşme ilişkisini toplumsal etkileri açısından yorumlar. Şehir hayatı içerisinde, birlikte yaşamanın gereği olarak öz denetimin önemi vurgulanır.

12.2.3. Nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlerde gelecekte olabilecek değişimlerle ilgili çıkarımlarda bulunur. Teknolojik değişimler ve doğa ilişkisine ait örneklerden yararlanılarak doğa ve uzayın kullanımına ait değerlendirmelere yer verilir.

 12.2.4. Ülkemizdeki işlevsel bölgeleri özelliklerine göre analiz eder.

a) İşlevsel bölgenin tanımına ve hangi kriterlere göre belirlendiğine yer verilir.

 b) İşlevsel bölgelerin oluşturulma gerekçelerine yer verilir.

c) Türkiye İstatistik Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüklerine ait işlevsel bölge örneklerine yer verilir.
12.2.5. Türkiye’deki bölgesel kalkınma projelerini ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri açısından değerlendirir. Kalkınma projelerinin gerekçeleri üzerinde durulur.

12.2.6. Hizmet sektörünün Türkiye’nin ekonomik kalkınmasıyla olan ilişkisini açıklar. Ulaşım, ticaret ve turizm sektörlerine vurgu yapılır.
12.2.7. Ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörleri açıklar.

12.2.8. Ulaşım ağları ile yerleşme ve ekonomik faaliyetler arasında ilişki kurar.

12.2.9. Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişim sürecini açıklar. İstatistiki veriler ve grafiklerden yararlanarak ulaşım sistemindeki gelişmelerin ülkemiz için önemine vurgu yapılır.

 12.2.10. Dünya ticaret merkezleri ve ağlarını küresel ekonomideki yerleri açısından analiz eder. Avrupa Birliği, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi, Güney Ortak Pazarı ve Uzak Doğu Ticaret Bölgesi’ne yer verilir. 12.2.11. Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkilerini açıklar. Ticaret uygulamalarına yer verilerek e-ticarette siber güvenliğin önemine vurgu yapılır.

12.2.12. Tarihî ticaret yollarını Türkiye'nin konumu açısından değerlendirir. İpek ve baharat yollarına yer verilir

12.2.13. Türkiye’nin dış ticaretini ve dünya pazarlarındaki yerini ticarete konu olan ürünler açısından analiz eder. Ticarete konu olan ürünler ve ticaretin Türkiye ekonomisindeki önemi vurgulanır.

12.2.14. Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisini açıklar.

 a) Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekân algısına olan etkisine yer verilir.

b) Türkiye’nin dünya miras listesinde yer alan doğal varlıklar ile şehirleri sembolize eden doğal ve kültürel değerlere yer verilir.

c) Coğrafi işaret kavramı ve Türkiye’deki örneklerine yer verilir.

12.2.15. Türkiye’nin turizm potansiyelini ve varlıklarını açıklar. 12.2.16.Türkiye’nin turizm politikalarını çevresel, kültürel ve ekonomik etkileri açısından değerlendirir.

 12.2.17. Turizmin Türkiye ekonomisindeki yerini değerlendirir. Türkiye’nin turizmdeki yeri diğer ülkelerle karşılaştırılarak verilir

12.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişim,

- ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkileri,

- tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumu,

- Türkiye’nin içinde yer aldığı jeopolitik bölgeler,

-Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihi ve kültürel bağlar,

- teknolojik gelişmelerin bölgeler ve ülkeler arası kültürel ve ekonomik etkileşimdeki rolü,

- ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler,

- gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sosyal ve ekonomik özellikleri,

- doğal kaynak potansiyelinin ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerine olan etkisi,

-dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkileri,

-ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurlar ve günümüz çatışma alanları konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 12.3.1. Kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişimi örneklerle açıklar.

 a) Tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemini etkileyen faktörlere ve değişimine yer verilir.

b) Coğrafi keşiflerle birlikte sömürgeciliğe de yer verilir.

12.3.2. Ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkilerini değerlendirir. 12.3.3. Tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumunu değerlendirir. Kıbrıs’ın, Türkiye’nin jeopolitik konumuna olan etkisine yer verilir.

12.3.4. Türkiye’nin içinde yer aldığı jeopolitik bölgelerle olan ilişkisini açıklar. Ülkemizin bölgesel ve küresel bağlantılar açısından önemli bir ulaşım merkezi olduğu vurgulanır.

12.3.5. Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağları açıklar. Kültür havzamızı oluşturan Türkistan, Kafkasya, Balkanlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel etkileşime yer verilir.

12.3.6. Teknolojik gelişmelerin, bölgeler ve ülkeler arası kültürel ve ekonomik etkileşimdeki rolünü açıklar.

12.3.7. Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörleri açıklar. Ülkelerin gelişiminde inovasyon, girişimcilik ve dijitalleşmenin önemine vurgu yapılır.

12.3.8. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik özelliklerini karşılaştırır.

a) Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin farklı gelişmişliklerinin nedenleri üzerinde durulur.

b) Gayrisafi Millî Hasıla ve İnsani Gelişme Endeksi (İGE) gibi gelişmişlik ölçütlerinden yararlanılır.

 12.3.9. Ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerini doğal kaynak potansiyeli açısından değerlendirir. Doğal kaynaklar üzerinde, küresel güçlerin ekonomik ve siyasi etkilerine de yer verilir.

12.3.10. Dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkisini açıklar. Türkiye’nin enerji koridoru olma özelliğine değinilir. 12.3.11.Ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurları günümüz çatışma alanlarıyla ilişkilendirir. Sınır aşan sular sorunu dünyadan ve Türkiye’den örneklerle ele alınır.

12.4. ÇEVRE VE TOPLUM

Ünite Açıklaması

Bu ünitede sırasıyla;

- doğal çevrenin sınırlılığı,

-farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar,

- çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkileri,

- ortak doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditler konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.4.1. Doğal çevrenin sınırlılığını açıklar.

a) Beslenme halkası ve taşıma kapasitesi kavramları üzerinde durulur.

 b) Sınırlı kaynak, tükenebilirlik, aşırı baskı, çevre sorunu ve doğayla uyumlu kalkınma (sürdürülebilir kalkınma) kavramlarının ilişkilendirilmesi sağlanır.

 12.4.2. Farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalarını karşılaştırır. Çevre sorunlarının önlenmesinde insana düşen sorumluluğa yer verilir.

12.4.3. Çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkilerini açıklar.

12.4.4. Ortak doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditleri açıklar. Doğal ve kültürel mirasa yönelik tehditlere karşı duyarlı olmanın önemine vurgu yapılır.

COĞRAFYA DERSİ 12. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI

2 DERS SAATİ

12.1. DOĞAL SİSTEMLER

Ünite Açıklaması

 Bu ünitede ekstrem doğa olayları ve etkilerine yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

 12.1.1. Doğa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini açıklar.

12.2. BEŞERÎ SİSTEMLER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede;

- şehirleşme, göç ve sanayileşme olgularının birbirleriyle olan ilişkisi ve toplumsal etkileri;

- ülkemizdeki işlevsel bölgeler ve özellikleri;

-Türkiye’deki bölgesel kalkınma projeleri ve etkileri;

- hizmet sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri;

-ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörler;

-Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişimi;

-dünya ticaret merkezleri ve ağlarının küresel ekonomideki yeri;

- Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkileri;

- tarihî ticaret yolları ve Türkiye'nin konumu;

- Türkiye’nin dış ticareti ve dünya pazarlarındaki yeri;

-Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisi;

-Türkiye’nin turizm potansiyeli konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.2.1. Şehirleşme, göç ve sanayileşme ilişkisini toplumsal etkileri açısından yorumlar. Şehir hayatı içerisinde birlikte yaşamanın gereği olarak öz denetimin önemi vurgulanır.

12.2.2. Ülkemizdeki işlevsel bölgeleri özelliklerine göre analiz eder.

a) İşlevsel bölgenin tanımına ve hangi kriterlere göre belirlendiğine yer verilir.

b) İşlevsel bölgelerin oluşturulma gerekçelerine yer verilir.

c) Türkiye İstatistik Kurumu, Karayolları Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Müdürlüğü, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüklerine ait işlevsel bölge örneklerine yer verilir.

12.2.3. Türkiye’deki bölgesel kalkınma projelerini ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri açısından değerlendirir. Kalkınma projelerinin gerekçeleri üzerinde durulur.

 12.2.4. Hizmet sektörünün Türkiye’nin ekonomik kalkınmasıyla olan ilişkisini açıklar. Ulaşım, ticaret ve turizm sektörlerine vurgu yapılır. 12.2.5. Ulaşım sisteminin gelişiminde etkili olan faktörleri açıklar.

12.2.6. Türkiye’deki ulaşım sisteminin gelişim sürecini açıklar. İstatistiki veriler ve grafiklerden yararlanarak ulaşım sistemindeki gelişmelerin ülkemiz için önemine vurgu yapılır.

 12.2.7. Dünya ticaret merkezleri ve ağlarını küresel ekonomideki yerleri açısından analiz eder. Avrupa Birliği, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi, Güney Ortak Pazarı ve Uzak Doğu Ticaret Bölgesi’ne yer verilir. 12.2.8. Türkiye’deki ticaret merkezlerinin ticarete konu olan ürünlere ve akış yönlerine etkilerini açıklar. Ticaret uygulamalarına yer verilerek e-ticarette siber güvenliğin önemine vurgu yapılır.

12.2.9. Tarihî ticaret yollarını Türkiye'nin konumu açısından değerlendirir. İpek ve baharat yollarına yer verilir.

12.2.10. Türkiye’nin dış ticaretini ve dünya pazarlarındaki yerini ticarete konu olan ürünler açısından analiz eder. Ticarete konu olan ürünlerin ve ticaretin Türkiye ekonomisindeki önemi vurgulanır.

12.2.11. Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekânla ilişkisini açıklar.

a) Türkiye'deki doğal ve kültürel sembollerin mekân algısına olan etkisine yer verilir.

b) Türkiye’nin dünya miras listesinde yer alan doğal varlıklar ile şehirleri sembolize eden doğal ve kültürel değerlere yer verilir.

c) Coğrafi işaret kavramı ve Türkiye’deki örneklerine yer verilir.

12.2.12. Türkiye’nin turizm potansiyelini ve varlıklarını açıklar.

 12.3. KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla;

- tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişim,

- ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkileri,

-tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumu,

-Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağlar,

- ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörler,

-gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin sosyal ve ekonomik özellikleri,

- doğal kaynak potansiyelinin ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerine olan etkisi,

-dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkileri,

- ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurlar ve günümüz çatışma alanları konularına yer verilecektir.

 Kazanım ve Açıklamaları

12.3.1. Kıtaların ve okyanusların konumsal önemindeki değişimi örneklerle açıklar. Tarihsel süreçte kıtaların ve okyanusların konumsal önemini etkileyen faktörlere ve değişimine yer verilir.

12.3.2. Ülkelerin konumunun bölgesel ve küresel etkilerini değerlendirir. 12.3.3. Tarihsel süreçte Türkiye’nin jeopolitik konumunu değerlendirir. Boğazlar ve Kıbrıs’ın, Türkiye’nin jeopolitik konumuna olan etkisi vurgulanır.

12.3.4. Türk kültür bölgeleri ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel bağları açıklar. Kültür havzamızı oluşturan Türkistan, Kafkasya, Balkanlar, Ortadoğu ve Kuzey Afrika ile ülkemiz arasındaki tarihî ve kültürel etkileşime yer verilir.

 12.3.5. Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde etkili olan faktörleri açıklar. Ülkelerin gelişiminde inovasyon, girişimcilik ve dijitalleşmenin önemine vurgu yapılır.

 12.3.6. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin ekonomik özelliklerini karşılaştırır.

a) Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin farklı gelişmişliklerinin nedenleri üzerinde durulur.

b) Gayrisafi Millî Hasıla ve İnsani Gelişme Endeksi (İGE) gibi gelişmişlik ölçütlerinden yararlanılır.

12.3.7. Ülkelerin bölgesel ve küresel ilişkilerini doğal kaynak potansiyeli açısından değerlendirir. Doğal kaynaklar üzerinde, küresel güçlerin ekonomik ve siyasi etkilerine de yer verilir.

12.3.8. Dünyadaki başlıca enerji nakil hatlarının bölge ve ülkelere etkisini açıklar. Türkiye’nin enerji koridoru olma özelliğine değinilir.

 12.3.9. Ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurları günümüz çatışma alanlarıyla ilişkilendirir. Sınır aşan sular sorunu dünyadan ve Türkiye’den örneklerle ele alınır

12.4. ÇEVRE VE TOPLUM

 Ünite Açıklaması

 Bu ünitede sırasıyla,

- farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalar,

-çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkileri konularına yer verilecektir.

Kazanım ve Açıklamaları

12.4.1. Farklı gelişmişlik düzeyine sahip ülkelerin çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politika ve uygulamalarını karşılaştırır. Çevre sorunlarının önlenmesinde insana düşen sorumluluğa yer verilir.

12.4.2. Çevresel örgüt ve anlaşmaların çevre yönetimi ve korunmasına etkilerini açıklar.